اقتباس (Adaptation)

کارگردان: Spike Jonez
نويسنده فيلم نامه: Charlie Kaufman، بر اساس اقتباسی ازکتاب "دزد گل ارکيده" اثر Susan Orlean
بازيگران: Nicolas Cage, Meryl Streep, Chris Cooper
توليد آمريکا سال 2002
برنده اسکار نقش مکمل مرد

اول از همه بايد اشاره کنم که اين فيلم کمی متفاوت از فيلم‌های معمول هاليوودی است. حداقل سازندگان فيلم چنين هدفی را دنبال می‌ کنند! بنابراين اگر حوصله‌تان از فيلم‌های غيرهاليوودی سر می‌ رود، بی‌ خيال اين يکی شويد.

و اما درباره فيلم: اقتباس، داستان فيلمنامه‌نويس(Charlie Kaufman) است که روايت می‌ کند چگونه فيلم‌نامه اين فيلم را از کتاب "دزد گل ارکيده" اقتباس کرده‌است! خلاصه کمی فيلم توی فيلم است. Charlie روشن‌فکر، قصد دارد يک فيلم‌نامه در مورد زندگی بنويسد،‌ درباره گل‌ها. همان‌طور که خود کتاب در مورد گل ارکيده است و در آن اثری از مواد مخدر، هفت‌تيرکشی و تعقيب و گريز با ماشين نيست. اما کار اقتباس به کندی و با مشقت پيش می‌ رود، چارلی در زندگی شخصی‌ اش دچار نااميدی مفرط است، با زنان شانسی ندارد، افسرده است، چشمه خلاقيتش خشک شده و اصلا در يک کلام، نمی‌ تواند بنويسد.‌
به طور موازی شاهد زندگی برادر دوقلوی او ،Donald، هستيم که ابدا روشن‌فکر نيست و با Charlie از زمين تا آسمان فرق دارد. خيلی خوش‌روحيه‌است، افکار قلنبه در سر ندارد، محبوب زن‌هاست و اولين فيلم‌نامه‌اش را، که خيلی هم عامه‌پسند است، به راحتی به پايان می‌ رساند و کلی هم هواخواه پيدا می‌ کند.
در طول فيلم شاهد فاصله بين دو برادر هستيم، فاصله‌ای که به مرور بيشتر و بيشتر می‌ شود. موفقيت فيلم‌نامه Donald و سرخوردگی Charlie اما، بر خلاف انتظار موجب نزديک شدن دو برادر به هم می‌ شود و سرانجام Charlie موفق می‌ شود فيلم‌نامه را بنويسد که می‌ شود همين فيلمی که ما داريم تماشايش می‌کنيم.

من از تماشای اقتباس خيلی لذت بردم. از ايده‌های خلاقانه فيلم‌نامه و کلا از متفاوت بودن خود فيلم. اينکه نقش فيلم‌نامه ‌نويس توی فيلم خيلی پررنگ است به دل آدم می‌نشيند. از طرفی تقابل شخصيت‌های Charlie و Donald خيلی برای آدم آشناست: تقابل آدم‌های روشن‌فکر که هميشه در ذهن خودشان مشغول تئوری‌ بافی‌ اند و احساس جدابافتگی دارند ولی عملا افسرده و ناکارا از آب در می‌ آيند، با آدم‌های عامی‌ تر که عملگرا هستند و در زندگی خوش‌بخت‌تر. نتيجه اخلاقی فيلم هم اين‌است که اگر اين دو مجموعه خصوصيات را با هم ادغام کنيم زندگی شيرين می‌شود.

8 دقيقه اول فيلم را که از سایت ifilm برداشته‌ام، می‌توانید تماشا کنيد. من خيلی دوستش داشتم. وقتی که تغييرات زمين را از بيليون‌ها سال پيش تا به حال تصوير می‌ کند،‌ آدم احساس می‌ کند جزوی از اين هستی است. جاودانه است. حتی اگر بميرد و خوراک کرم‌ها شود و جزوی از خاک، باز از اين خاک گلی می‌ رويد و زمين سبز می‌ شود و تو جزوی از اين گردش روزگار می‌ شوی. انگار نمی‌توانی دوباره به دنيا نيايی.